Huis Perrekes
Op de foto lijkt de voormalige dokterswoning een sprookjeshuis dat opdoemt uit het bos. Er is een bezoek nodig om te ontdekken dat ze midden in het dorp Oosterlo staat. Sterker nog, het verpleeghuis opent met een openbaar toegankelijke parktuin zelfs haar poorten voor het dorpsleven. Deze geste toont al aan dat de filosofie van Huis Perrekes uitgesproken is, en dat haar ideeën onlosmakelijk verbonden zijn met de keuzes binnen de huisvesting.
Het is geen sprookje dat er zich binnen afspeelt. Het is een verpleeghuis voor mensen in verschillende fases van dementie. Directrice Carla Molenberghs houdt zich al dertig jaar intensief bezig met zorg en huisvesting voor deze kwetsbare groep. Huis Perrekes creëert een holding environment en richt zich op het behoud van de autonomie en de waardigheid van zijn bewoners. Dit principe doorspoelt het hele ontwerp van NU architectuuratelier, dat in een intens proces van samenwerking de verbouw en uitbreiding van de bestaande villa verzorgde. Wat het ontwerp zeker ook mee bepaalde, waren de studies van Esther Goris, waarin zij onderzoek deed naar wonen met dementie, als voorbereiding op de Open Oproep. Ook tijdens het project bleef zij betrokken.
Al te makkelijk worden dergelijke instellingen introverte gebouwen, maar de visie van Huis Perrekes vroeg nadrukkelijk om het toelaten van de buitenwereld. NU vertaalde de filosofie van het omarmen in een architectonisch idee van de bemiddelende ruimte en legde daarmee de basis voor de bijzondere sfeer van het project, dat intiem en geborgen aanvoelt, maar tegelijk open en uitnodigend is. Het is een huis dat medieert tussen vele schaalniveaus en vele dimensies: tussen het dorp en het centrum, tussen de villa en de tuin, maar ook tussen oud en nieuw, vroeger en heden, dag en nacht, bezoeker en bewoner. Alle overgangen zijn met een grote vanzelfsprekendheid en veel aandacht voor het gebruik ontworpen.
In de villa vormt de open keuken het kloppende hart van het project. Hier maken bewoners en hun bezoek het eten klaar, dat aan de op maat ontworpen tafels gedeeld kan worden. De keuken grenst aan een overdekte buitenplek, terwijl de voorkamer een rustige uitwijkplek biedt, met een piano. Op de bovenverdieping bevinden zich een aantal kleine appartementen, waarin de originele details de bewoners terugbrengen naar een tijd die voor hen vertrouwd moet voelen: de naoorlogse bouw zit in de botten van het project. De zwartgebeitste uitbreiding van de villa telt tien kamers, die dezelfde ‘tijdloze gedateerdheid’ uitstralen, met een ingetogen materiaalkeuze en detaillering. Dat NU tot op het meubel over de holding environment heeft nagedacht, toont het door hen ontwikkelde wiegbed aan, waarin de bewoners zachtjes in slaap kunnen schommelen.
Achter in de tuin ontwierp NU een nieuw paviljoen. Dit biedt aanvullende ruimte voor de diverse activiteiten voor de bewoners, maar er is ook plaats voor incidentele kinderopvang en activiteiten van dorpsbewoners. Huis Perrekes kan hier de buitenwereld uitnodigen. Is de villa meer binnen, dan is dit tuinpaviljoen meer buiten: de voorpui kan geheel worden geopend en een ruime veranda kadert een schilderachtige blik op de villa. De goede akoestiek van de precies op maat gemaakte lambrisering maakt het paviljoen zeer geschikt voor optredens. Woning en tuinpaviljoen bieden aanvullende ervaringen. In de krimpende wereld van de bewoners breidt het publieke domein zich uit. Bijna een sprookje.
- Eireen Schreurs
Dit project is gepubliceerd in het Architectuurboek Vlaanderen N°14. Wanneer attitudes vorm krijgen
