Jeugdhuis Malibran
Het bouwen van jeugdinfrastructuur is een evenwichtsoefening. Vanuit de gemeentelijke diensten is er de vraag naar overzicht, misschien zelfs controle, over het wel en wee van de lokale jeugd. De jongeren zelf hebben juist nood aan een plek om zich terug te trekken en die ze kunnen inpalmen. Zo ook in Elsene, waar Carton123 architecten deze evenwichtsoefening heeft aangepakt voor jeugdhuis Malibran. Aangezien jeugdwerk nog niet aanwezig was in de buurt, is de architectuuropdracht nauw verweven met de opzet van de organisatie; inclusief de studie van voorbeeldorganisaties in Brussel (m.n. JES) en het inwinnen van vertrouwen bij de lokale jeugd, buurtbewoners, administratie én bestuur. Het ontwerp voor Malibran behelst daarmee het bedenken van de elementen die in deze oefening meewegen.
Carton123 slaagt hierin met een opeenvolging van zorgvuldig vormgegeven momenten. De publieke smoel van het project is de inkom in een bestaande hoekwoning, met grote raampartijen op het gelijkvloers, waarlangs de buurt (en de ambtenaren) kunnen binnenkijken. Eenmaal binnen ontdekt de bezoeker het lokaaltje van de opzichter, op een sleutelpositie: tussen de inkomruimte en de gang die subtiel wegdraait, uit het zicht van de straat naar de rest van het jeugdhuis. De gang loopt in het hart van het grondplan dwars door de keuken naar het zaaltje in de nieuwe achterbouw. Die bestaat uit twee delen, gescheiden door een centraal betonnen element dat bij nader inzien de schouw van de barbecue in het opengewerkte binnentuintje naast de keuken blijkt te zijn. De muur achteraan bestaat grotendeels uit glazen deuren, aan de buitenkant al dan niet afgeschermd door geperforeerde metalen panelen op rails.
Pas aan de andere kant van die ramen en panelen verschijnt het werkelijke gezicht van Malibran. De achterbouw grenst namelijk aan een unieke open plek in het dichte stadsweefsel. De hoek waar de entree zich bevindt wordt immers gevormd door de Korte Malibranstraat, een bescheiden kasseienweggetje dat zich de heuvel opkronkelt in het binnengebied van een negentiende-eeuws stadsblok, met onderweg een pleintje, een speeltuintje en graffiti op de tuinmuren van de aanpalende herenhuizen. Het nieuwe volume van Malibran nestelt zich met robuuste materialen in dit eilandje van oneigenlijk gebruik, waardoor het namens de jeugd een definitieve claim lijkt te leggen op de buitenruimte. Het schijnbaar vergeten parkje is de facto de achtertuin van het jeugdhuis, eens de ramen en deuren geopend zijn.
De deur van een berging voor buitenmeubilair is gemarkeerd met brede blauwwitte strepen, een knipoog naar de strandhutjes aan de kust en een thema dat hernomen wordt in de voordeur van het oude hoekpand vooraan. Ook de dieprode gevelstenen lijken overmaats. De perforaties in de witte schuifpanelen eveneens. Ze spreken van dezelfde robuuste speelsheid als de interieurelementen zoals de schouw van de barbecue of de twee T-vormige metaalstructuren die het dak (lijken te) dragen. In die robuuste speelsheid vindt Malibran het evenwicht tussen controle en vrijheid. Het zichtbeton van de schouw is intussen al een stuk minder zichtbaar. Een houten zitbank, op maat van een eigenaardige hoek in het grondplan gemaakt, dwaalt door het gebouw. En dat is prima, in een gebouw dat de jongeren zowel binnen als buiten geruststelt en aanmoedigt te doen waar ze zin in hebben.
- Petrus Kemme
Dit project is gepubliceerd in het Architectuurboek Vlaanderen N°15. Allianties met de realiteit
