Tekeningen bewaren

Vlakke tekeningen

Bij tekeningen die je voor lange tijd zorgvuldig wil bewaren start je met het schoonmaken van de documenten. Verwijder waar nodig stof en vuil voorzichtig met een zachte doek of borstel. Ook nietjes, paperclips en tape haal je best weg. Voor oppervlakteschimmels of hardnekkig stof bestaan gespecialiseerde schoonmaaktechnieken. Raadpleeg daarvoor eventueel een papierrestaurateur.

Als een tekening die niet vaak geraadpleegd wordt scheurtjes oploopt, is het niet nodig die te repareren. Besteed wel extra zorg aan de verpakking van de tekening.

Vooraleer je tekeningen verpakt moet je zorgen dat ze vlak zijn. Daarom worden tekeningen met kreuken, vouwen of krullen eerst uitgevlakt. Soms volstaat het een tekening neer te leggen tot die zichzelf uitvlakt. In andere gevallen kan je voor dat uitvlakken te werk gaan met de sandwichmethode. Die gaat als volgt:

• Voorzie een grote tafel of een andere schone gladde ondergrond.
• Druk een tekening met vouwen voorzichtig plat met een spatel.
• Ga bij het uitrollen van tekeningen voorzichtig te werk.
• Bescherm je tekening met een laag zuurvrij papier en eventueel zelfs een extra laag zacht materiaal zoals vilt.
• Plaats de tekening met de zachte lagen in een kaft.
• Laat de tekening gedurende een lange tijd rusten en uitvakken. Voorzie eventueel extra gewichten maar breng die slechts geleidelijk aan.

Na het uitvlakken kunnen tekeningen in een omslag van zuurvrij papier bewaard worden. Een omslag moet altijd groter zijn dan de tekening. Je kan meerdere tekeningen in één omslag bewaren, bijvoorbeeld tien calques in één omslag. Zijn je tekeningen dikker, dan steek je maar vijf tekeningen in één omslag. Zijn de tekeningen beschadigd, bewaar dan zo weinig mogelijk (niet meer dan twee) tekeningen samen in één omslag om verdere schade te voorkomen.

Omslagen kunnen daarna in een doos, map of lade worden samengebracht. Voor A0-tekeningen wordt vaak gebruik gemaakt van affichemappen. Dozen of mappen kunnen op elkaar worden gestapeld. Beperk wel het aantal mappen dat je op elkaar stapelt zodat er niet te veel druk uitgeoefend wordt op de onderste documenten. Vergeet de tekeningen en/of de verpakking niet te voorzien van een nummer of een titel.

Opgerolde tekeningen

Wanneer de knowhow, tijd of middelen ontbreken om tekeningen uit te vlakken is het raadzaam om ze opgerold te bewaren:

• Berg de tekeningen op rol best in een balkvormige doos. Dergelijke roldozen stapelen beter dan kokers en beschermen de uiteinden van tekeningen tegen beschadiging. Het is ook gemakkelijker om de tekeningen te raadplegen én horizontaal opbergen voorkomt dat de tekeningen doorzakken.
• Je beschermt de beeldzijde door die aan de binnenkant op te rollen. Je kan ook een vel zuurvrij papier mee oprollen zodat de inkt en pigmenten zich niet afzetten op onderliggende lagen.

Hou er rekening mee dat opgerolde tekeningen bij het ontrollen beschadiging kunnen oplopen, zeker naarmate het papier ouder en fragieler wordt.

Opgevouwen tekeningen

In bouwdossiers worden tekeningen op groot formaat regelmatig opgevouwen tot A4. Die opgevouwen tekeningen kan je dan in een standaard archiefdoos bewaren. Hou bij het vullen van archiefdozen ideaal ongeveer 2,5 cm over (zowat de dikte van een hand) en laat ze anderzijds ook niet te leeg (zodat de inhoud niet gaat doorhangen).

Hou er rekening mee dat opgevouwen tekeningen op termijn scheuren aan de vouw en dat het risico op schade toeneemt als je tekeningen voor gebruik ontplooit.

Blauwdrukken en calques

Voor de meeste papiersoorten is het aangewezen om gebufferde zuurvrije omslagen en archiefdozen te gebruiken. Blauwdrukken, diazo’s en calques vragen echter ongebufferd materiaal. Blauwdrukken kunnen in een gebufferde zuurvrije verpakking immers bruin uitslaan. Daarom bewaar je ze beter in verpakkingsmateriaal met een neutrale pH-waarde zoals bijvoorbeeld inert polyester of silversafe papier.

Lees meer

• Schadeatlas ontwerptekeningen op de website van Het Nieuwe Instituut
• Het VAi publiceerde in 2007 een Handleiding architectuurarchieven: materiële zorg met richtlijnen over het gebruik van specifieke verpakkingsmaterialen.