Het Vlaams Architectuurinstituut (VAi) digitaliseerde in 2013-2016 zes Belgische architectuurtijdschriften in samenwerking met de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Universiteitsbibliotheek UGent en de Vlaamse Erfgoedbibliotheek.
In 2013 diende de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, in samenwerking met het Vlaams Architectuurinstituut, de Universiteitsbibliotheek UGent en de Vlaamse Erfgoedbibliotheek, een aanvraag in bij het Fonds Baillet Latour. Dit fonds trekt jaarlijks een budget uit om bij te dragen tot het behoud, de restauratie en revaluatie van belangrijke elementen van Belgisch roerend erfgoed met internationale faam. Hiervoor werkt het fonds nauw samen met de Koning Boudewijnstichting, die zelf al meer dan twintig jaar actief is op het vlak van restauratie en revaluatie van het erfgoed.
Met de steun van het Fonds Baillet Latour konden zes Belgische architectuurtijdschriften uit de periode voor de Tweede Wereldoorlog worden gedigitaliseerd, met name L'Émulation, L'Habitation à bon marché, Bâtir, L'Ossature métallique, Bulletin des métiers d'art en Bouwkunst en wederopbouw. De keuze van de tijdschriften werd bepaald door hun architectuurhistorische belang en de aanwezigheid van een volledige reeks in de collecties van de partnerbibliotheken.
In de aanloop van het digitaliseringsproject bracht het VAi in 2012 binnen- en buitenlandse experten en bibliothecarissen samen op een expert meeting. Het digitaliseringsproject was tot slot een leertraject voor het VAi en haar partners. Tips en advies voor digitaliseringsprojecten kun je vinden in het kennisdocument dat we opstelden na het digitaliseringsproject.
Tijdens de projectinitiatie werden aanvankelijk drie tijdschrifttitels vooropgesteld voor digitalisering: Bâtir, L'Habitation à bon marché en L'Émulation. Een belangrijke factor in deze keuze was het hoge gebruikspotentieel van de tijdschriften. Alle drie waren het bijzonder invloedrijke titels, zodat ze veel worden geraadpleegd door onderzoekers en studenten. Het veelvuldig gebruik van het materiaal had echter een grote impact op de conditie van de tijdschriften. Daarnaast beschikten de twee partnerbibliotheken over de volledige collecties van deze tijdschriften.
Tijdens het project werd het mogelijk om drie andere tijdschrifttitels aan het project toe te voegen: L'Ossature Métallique, Bulletin des métiers d'art en Bouwkunst en wederopbouw.
L’Émulation (1874-1939) is het oudste van de zes tijdschrifttitels. Het ontstond in 1874 als orgaan van de architectenorganisatie Société Centrale d’Architecture de Belgique. Meer dan zestig jaar Belgische architectuurgeschiedenis kreeg een neerslag in volumes van groot formaat met tekst en vooral met prachtige platen.
Het merendeel van de ingescande exemplaren behoort tot de collectie van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, met een aantal aanvullingen vanuit de UGent.
Omwille van auteursrechten zijn enkel de eerste jaargangen ouder dan 125 jaar van thuis uit raadpleegbaar via Dams Antwerpen. De latere jaargangen kunnen worden geraadpleegd in de leeszaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.
Lees meer over L'Émulation en de Société Centrale d'Architecture de Belgique in:
L’Habitation à bon marché richtte zich tot alle betrokkenen bij het grote project van de sociale woningbouw tijdens het interbellum. Huisvestingsprojecten, congressen en debatten in binnen- en buitenland staan beschreven en geïllustreerd in de 235 verschenen nummers.
De ingescande nummers komen uit de collectie van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.
Omwille van auteursrechten is het nog niet mogelijk om dit tijdschrift van thuis uit te raadplegen. De scans kunnen wel worden geraadpleegd in de leeszaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience.
Lees meer over L'Habitation à bon marché in:
Bâtir was een kortlopend maar erg invloedrijk tijdschrift uit het interbellum, een onbetwiste bloeiperiode in de Belgische architectuur(pers). In een verzorgde vormgeving hield het tijdschrift de vinger aan de pols van de actualiteit met goed gedocumenteerde themanummers. Er verschenen 88 nummers van Bâtir.
De ingescande nummers komen uit de collectie van de Universiteitsbibliotheek Gent.
Omwille van auteursrechten is het nog niet mogelijk om dit tijdschrift van thuis uit te raadplegen. De scans kunnen wel worden geraadpleegd in de leeszalen van de Universiteitsbibliotheek.
Lees meer over Bâtir in:
L'Ossature métallique verscheen vanaf 1932 als tijdschrift van het Centre Belgo-Luxembourgeois d'Information de l'Acier, ter promotie van staal als bouwmateriaal. Het tijdschrift bestond aanvankelijk uit overgenomen artikels, maar gaandeweg zorgde een redactie van ingenieurs zelf voor artikels, fotografisch materiaal en technische documentatie. Na 1954 werd het tijdschrift opgevolgd door Acier, Stahl, Steel.
De ingescande nummers komen uit de collectie van de Universiteitsbibliotheek Gent, met aanvullingen uit de collectie van Infosteel. L'Ossature métallique is van thuis uit raadpleegbaar via de catalogus van de Universiteitsbibliotheek.
Deze online publicatie is mogelijk dankzij de toestemming van Infosteel, rechtsopvolger van het Centre Belgo-Luxembourgeois d'Information de l'Acier.
Lees meer over L'Ossature métallique in:
Het tijdschrift Bulletin des métiers d'art (1901-1914) kwam tot stand in de context van de Brusselse Sint-Lucasscholen. Het legde sterk de nadruk op de maatschappelijke rol van het beroepsonderwijs in de kunstambachten en de architectuur.
Het tijdschrift liet een nieuwe wind waaien in de Sint-Lucasbeweging die in de jaren 1860 op gang was gekomen, en kwam er naast oudere communicatiekanalen van de beweging, zoals Revue de l'art chrétien (1857/1882-1914) en de bulletins van het Gilde van Sint-Thomas en Sint-Lucas (1863-1913).
De ingescande nummers komen uit de collectie van de Universiteitsbibliotheek Gent. Omdat er geen auteursrechten meer rusten op het tijdschrift kan het van thuis uit worden geraadpleegd via de catalogus van de Universiteitsbibliotheek.
Lees meer over Bulletin des métiers d'art in:
Het tijdschrift Bouwkunst en wederopbouw (1941-1944) is een uitgave van het Commissariaat voor 's Lands Wederopbouw, deel van de Belgische overheidsadministratie onder de Duitse bezetter. Bekende architecten en stedenbouwkundigen waren bij deze administratie betrokken, met name Henry van de Velde (1863-1957) en Raphaël Verwilghen (1885-1963). Hun engagement in deze dienst werd hen na de oorlog zwaar aangerekend en leidde onder andere tot Van de Veldes verhuis naar Zwitserland enkele jaren na de oorlog.
De ingescande nummers komen uit de collectie van de Universiteitsbibliotheek Gent.
Omwille van auteursrechten is het nog niet mogelijk om dit tijdschrift van thuis uit te raadplegen. De scans kunnen wel worden geraadpleegd in de leeszalen van de Universiteitsbibliotheek.
Lees meer over Bouwkunst en wederopbouw en over de Franstalige uitgave Reconstruction (1940-1944) in:
Ontdek onze werking over architectuurtijdschriften